القول المختصر فی علامات المهدی المنتظر (کتاب)«القول المختصر فی علامات المهدی المنتظر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف » اثر شهاب الدین احمد بن محمد هیتمی مکی ، مروری است کوتاه بر علائم ظهور حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و حوادث مقارن با آن، که به زبان عربی و در سال ۱۴۲۸ ق نوشته شده است. ۱ - معرفی اجمالیادعای مدعیان مهدویت، نویسنده را بر آن داشته تا برخی از احادیث نقل شده در زمینه مشخصات حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و علائم ظهور ایشان را گردآوری نماید.سید احمد زینی دحلان، پیرامون اهمیت کتاب معتقد است بسیاری از احادیث آن، متواتر بوده که برخی از آن‌ها صحیح، حسن و در مواردی نیز ضعیف است که البته کثرت نقل و روات ، ضعف آن‌ها را جبران کرده است. ۲ - ساختار کتابکتاب با مقدمه محقق در ارائه شرح حال مختصری از مؤلف و جلال الدین سیوطی آغاز شده است. مطالب کتاب مشتمل بر یک مقدمه، سه باب و یک خاتمه است. مؤلف در مقدمه کتاب به حقانیت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و قیام آنحضرت اشاره کرده است. مباحث کتاب، مجموعه‌ای روایی است در بیان علائم و نشانه‌های قیام مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف با استناد به روایات رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، بدون تحلیل و توصیف خاص. نویسنده ضمن بحث درباره حوادث مربوط به قبل و بعد از ظهور ، کیفیت قیام امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و خصوصیات آن را بیان کرده است. ۳ - گزارش محتواباب اول کتاب به علائم و خصوصیات شخصی حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف اشاره دارد. این بخش از کتاب دربردارنده ۶۳ حدیث می‌باشند که برخی از آن‌ها عبارتند از: آنحضرت از اهل بیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است؛ از فرزندان امام حسین علیه‌السّلام می‌باشد؛ زمین را مملو از عدل و داد خواهد کرد، همچنان که از ظلم و جور مملو شده است؛ خداوند دین را به وسیله ایشان ختم می‌کند، همانگونه که با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آن را افتتاح نمود. [۱]
القول المختصر فی علامات المهدی المنتظر،هیتمی،ص۳۷.
در باب دوم، روایات و نقل قول‌هایی از صحابه در مورد آنحضرت آمده که اختصاص به بیان ویژگی‌های آنحضرت و برخی از علائم ظهور دارد. این علائم ۳۷ مورد می‌باشند؛ از جمله این که: ۱- آنحضرت ظهور نخواهد کرد مگر پس از قتل نفس زکیه. ۲- علامت خروج ایشان فرورفتن سپاهی است در سرزمین بیداء. ۳- با سپاهش از سمت مشرق خواهد آمد که اگر به کوهی برخورد نمایند، آن را از جای کنده و راهی در آن می‌گشایند. ۵- از مکه خروج خواهد نمود و پرچم رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به همراهش می‌باشد. ۶- بدعتی باقی نخواهد ماند، مگر آن که آن را نابود کند و سنتی نمی‌ماند مگر آن که آن را احیا نماید و قسطنطنیه ،چین و کوه‌های دیلم را فتح خواهد نمود. ۳.۱ - بیان علائمآخرین باب کتاب اختصاص به بیان علائم و ویژگی‌هایی دارد که از تابعین در مورد آنحضرت نقل گردیده است که شامل ۵۶ مورد می‌باشند از قبیل این که: ندایی از آسمان ، نام ایشان را صدا خواهد زد؛ ظهور نخواهد کرد مگر این که نشانه‌ای در خورشید پدید آید؛ همراه با او دو علامت است که همراه کسی نیست و آن عبارت است کسوف در اولین شب ماه رمضان و خسوف در نیمه آن؛ او چهل سال حکومت خواهد کرد. در خاتمه، برخی از علائم ظهور بیان شده است از جمله نزول عیسی علیه‌السّلام و علامات آن، خروج دجال ، یاجوج و ماجوج ، خروج دابة الارض، طلوع خورشید از مغرب ، آتشی که مردم را به صحرای محشر می‌برد، برداشته شدن قرآن و تخریب کعبه. در پایان کتاب، رساله مختصری از جلال الدین سیوطی با عنوان «العرف الوری فی اخبار المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف» پیرامون بیان احادیثی که به برخی از علائم ظهور اشاره دارند، آمده است که صرف نقل روایات می‌باشد. بنای نویسنده در ارائه مطالب، بر اختصار بوده و لذا فقط به نقل احادیث ، آثار، اخبار و اقوال اکتفا نموده است؛ بدون آن که تحقیق و بررسی خاصی در زمینه صحیح یا ضعیف بودن آن‌ها انجام داده باشد؛ از این رو در برخی موارد احادیث ضعیفی نیز به چشم می‌خورد. ۴ - وضعیت کتابفهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است. محقق کتاب، رشاد الخطیب، در پاورقی‌ها، مآخذ احادیث را استخراج کرده و در مواردی که احادیث و یا متن کتاب، با مبانی شیعه هماهنگ نباشد، توضیحاتی ذکر کرده است. ۵ - پانویس
۶ - منبعکتابخانه مهدویت،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |